Ceannairc agus cuimhne

• Author: Alan Titley
• Published date: 08 November 2021
• Publication title: Irish Times: Web Edition Articles (Dublin, Ireland)

Tar éis an tsaoil, dream beag gan chead, gan mhandáid ba ea na daoine seo, murab ionann agus na deicheanna de mhílte d'Éireannaigh dhílse a throid i bhfad agus i gcéin ar son na sibhialtachta agus nár iarr de bhuíochas riamh ach scilling an rí. Dheineadar an íobairt mhór in Gallipoli agus ag Suvla agus ag Sud el Bar. Thug siad an tseirbhís sin uathu go deonach, seirbhís a bhíonn á comóradh gach bliain anois le poipíní dearga. Cuid mhór den maturité an t-aitheantas sin a thugtar dár muintir a dhaingnigh na campaí géibhinn san Afraic Theas ina bhfuair na deicheanna de mhílte bás, agus nach náir linn sin níos mó.

Cad chuige an t-uachtarán ag glóiriú an bheagáin sin a shíl go raibh sé de chead acu cur i gcoinne a gcuid oifigeach agus a gcomhshaighdiúirí in éirí amach nach raibh seans ar bith faoin spéir ghorm Indiach go n-éireodh leis? Mar Ardcheannasaí an airm, conas mar a réiteodh sé leis dá músclódh dornán beag de bhligeaird ceannairc ina measc toisc nár thaitn sé leo go rabhamar amuigh san Afraic ag cabhrú le rialtais a bhí ag cur smachta ar cheithearnaigh bhuile dá gcuid féin?

Tá leacht cuimhneacháin le nochtadh i gCearnóig Wolfe Tone i dTobar an Choire ar son na ndaoine seo. Ainm na cearnóige féin, is masla é do na hÉireannaigh sin go léir a chuidigh leis an éirí amach léanmhar sin a thionscain an Tónach céanna a chur síos. Chuaigh go leor acu amach ina dhiaidh sin chun poblachtánachas na Fraince a chloí faoi stiúir an Éireannaigh mhóir sin Wellington nár rugadh in stábla agus nárbh aon each é.

Cé go bhfuil spuaic chomórtha air a mhúsclaíonn spadhar i ndaoine áirithe in airde i bPáirc an Fhionnuisce i mBaile Átha Cliath, tá an saol ar tuathal nach ndéantar aon searmanais ina...