Measúnú ar Thodhchaí an Dlí ar Ghinmhilleadh in Éirinn

• Author: Cormac Hickey
• Position: BCL (Law and French) II, University College Cork
• Pages: 108-116

108"

"

MEASÚNÚ AR THODHCHAÍ AN DLÍ AR GHINMHILLEADH IN ÉIRINN

Cormac Hickey*

A RÉAMHRÁ

Faoi láthair, tá an dlí ar ghinmhilleadh in Éirinn faoi scrúdú. Bunaíodh an feachtas ‘Repeal

the Eighth’ chun Airteagail 40.3.3° (an fhoráil bhunreachtúil a bhaineann le ginmhilleadh) a

bhaint dár mBunreacht agus reachtaíocht a cheadódh ginmhilleadh a chur i bhfeidhm.

Achtaíodh an t-Ochtú Leasú de bharr buartha go leanfadh an Chúirt Uachtarach an cás

Meiriceánach Roe v Wade,1 chun an chirt chun ginmhillte a chruthú. Baineadh úsáid as

Griswold v Connecticut2 chun frithghiniúna a cheadú i McGee v Attorney General3 agus dá

bhrí sin, bunaíodh an Irish Family League i 1973 chun an choisc bunreachtúil ar

ghinmhilleadh a chruthú.4 Ré pholaitiúil, chasta ab ea tús na n-ochtóidí agus mar gheall ar

sin, bhí sé cuíosach éasca brú a chur ar pholaiteoirí chun na forála bhunreachtúil a thabhairt

isteach.5 Bhí toradh ar obair an fheachtais agus d’éirigh leis an leasú ar vóta 66%-33%.6

Sula tháinig an t-Ochtú Leasú isteach i 1983, ba é an Offences Against the Person Act 1861 a

bhí i gceannas ar dhlí na hÉireann i leith ginmhillte.7 Níor cruthaíodh reachtaíocht nua chun

an leasaithe a chur i bhfeidhm go dtí 2013, nuair a tháinig an tAcht um Chosaint na Beatha le

linn Toirchis 2013 i bhfeidhm.8 Chruthaigh teip an Oireachtais aon reachtaíocht a chur i

bhfeidhm roinnt mhaith cásanna ina cuireadh dualgas ar na cúirteanna an dlí a chinntiú, an

cás tragóideach Attorney General v X san áireamh.9 Rud dodhéanta ab ea é cosaint chothrom

a thabhairt don dá cheart a chosnaítear in Airteagal 40.3.3° (ceart na mbeo gan breith chun a

mbeatha agus comhcheart na máthar chun a beatha)10 agus dá thoradh seo, cruthaíodh an

eisceacht sa chás i leith ginmhillite nuair atá idéú féinmháraithe ag an máthair.

"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""

* BCL (Law and French) II, University College Cork.

1 410 US 113 (1973).

2 381 US 479 (1965).

3 [1974] IR 284.

4 Sandra McAvoy, ‘From Anti-Amendment Campaigns to Demanding Reproductive Justice: The Changing

Landscape of Abortion Rig hts Activism in Ireland, 1983-2008’, in Jennifer Schweppe (ed), The Unborn Child,

Article 40.3.3 and Abortion in Ireland – Twenty-Five Yea rs of Protection (The Liffey Press 2008) 15, 21.

5 ibid 23.

6 Jason Kelleher, ‘Referendum 1983: Restri ction of Abortion’ (Irish Political Maps, Lúnasa 20 12)

<http://irishpoliticalmaps.blogspot.ie/2012/08/referendum-1983-restriction-of-abortion.html> faighte ar 14

Eanáir 2016.

7 Offences Against the Person Act 1861, s 58.

8 An tAcht um Chosaint na Beatha le linn Toirchis 2013 [Acht 2013 amach anseo].

9 [1992] ILRM 411. Féach freisin ar SPUC v Grogan (No 1) [1989] IR 753; Case C-159/90 SPUC v Grogan

(No2) [1991] ECR I-4685; SPUC v Open Door Counse lling [1988] IR 593.

10 Gerard Hogan & Gerry Whyte, Kelly: The Irish Constitution (4th edn, Butterworths 2003) 1283-1288.